آیا روشنفکر باید غمگین باشد؟

چکیده

طر ح ذیل را اخیرا در روزنامه ها، وبلاگ ها و شبکه های مجازی زیاد دیده ایم. پیغام آن هم روشن است: هرچقدر یک فرد «پرمغز»تر یا باهوش تر باشد غمگین تر است. می دانیم که این نگاه به تفکر تازه نیست و سال هاست، دستکم از مرگ هدایت به بعد، که این اسطوره بر فراز فضای روشنفکری ایرانی حرکت می کرده و در اذهان، چه روشنفکر چه غیرروشنفکر (اگر اصلابتوان چنین تفکیک مساله داری را انجام داد) جای گرفته است. صادق هدایت که مناسب ترین کاراکتر برای این نقش بود، رفته رفته بدل به نماد روشنفکری شد، بیش از همه، حتی بیشتر از نثر قدرتمند یا حتی طنز گزنده اش، به این دلیل که هدایت دقیقا این اسطوره «هرچه باهوش تر غمگین تر» را نمایندگی می کرد. نویسنده یی افسرده که دست آخر با خودکشی تراژیکش خود را جاودان ساخت. البته شاید بتوان آثار یا مضامینی را از هدایت نشان داد که با رویکرد فوق منافات داشته باشند. اما لازم به ذکر است که در این یادداشت من تنها به جایگاه هدایت در اذهان (چه روشنفکران و چه بسا بیشتر در عرصه عمومی) نظر دارم، نه محتوای آثارش. در تحلیل هایی از این دست باید این تفکیک میان محتوا و جایگاه را بسیار جدی گرفت.

منبع: روزنامه اعتماد شماره ۲۷۳۲ (یک‌شنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۲) ، صفحه ۱۱ (تاریخ)

برای خواندن ادامه مطلب و دانلود فایل آن بر روی این لینک کلیک کنید.